محمدآصف محسنی
«آیت‌الله محمدآصف محسنی» (۱۳۱۴-۱۳۹۸ ش)، از علمای مجاهد و مراجع تقلید شیعه در افغانستان و از شاگردان سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خوئی بود. وی حزب حرکت اسلامی افغانستان و مجتمع علمی فرهنگی «خاتم النبیین» را تأسیس کرد و از مدافعان تقریب مذاهب اسلامی بود. آیت‌الله محسنی آثار متعددی در فقه، حدیث و رجال از جمله «بحوث فی علم الرجال» تألیف نمود.
| نام کامل | محمد آصف محسنی |
| زادروز | ۱۳۱۴ شمسی |
| زادگاه | قندهار- افغانستان |
| وفات | ۱۳۹۸ شمسی |
| مدفن | کابل |
| اساتید |
سید محسن حکیم، سید عبدالاعلی سبزواری، سید ابوالقاسم خوئی، شیخ حسین حلی،... |
|
| |
| آثار |
بحوث فی علم الرجال، صراط الحق، الفقه و مسائل طبیه، حکومت اسلامی، قرآن یا سند اسلام، فوائد دین در زندگانی، اقتصاد معتدل، عقاید اسلامی،... |
محتویات
ولادت
محمدآصف محسنی قندهاری فرزند محمدمیرزا در یک خانواده مذهبی در سال ۱۳۱۴ خورشیدی (۲۲ محرم سال ۱۳۵۴ ق) در شهر قندهار افغانستان به دنیا آمد. در نوجوانی با پدر بزرگوارش به پاکستان رفت و در آنجا زبان اردو را آموخت.
تحصیل و استادان
در سال ۱۳۳۱ خورشیدی کارمند اطاق‌های تجارت شهر قندهار شد، اما عشق و علاقه شدید که به تحصیل علوم دینی داشت، این شغل را رها کرد و به تحصیل پرداخت و سپس به ولسوالی جاغوری رفت و به مدت هشت ماه ادبیات و منطق را در آنجا فراگرفت. در سال ۱۳۳۲ خورشیدی به نجف اشرف رفت و در طول دو سال و نیم دروس سطوح را به پایان رساند. سپس به دروس خارج فقه و اصول پرداخت و نزد آیت الله سید محسن حکیم، آیت الله شیخ حسین حلی، آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری و آیت الله سید ابوالقاسم خوئی به شاگردی پرداخت.
آیت الله محسنی همواره در بحوث اساتید خود استعداد و هوش فوق‌العاده‌ای از خود نشان می‌‌دادند و برجسته‌تر از اکثر هم‌درسانش بود. وی در کثرت تحقیق و تتبع در مسائل فقهی و رجال و تداوم فعالیت علمی و آشنائی با بسیاری از نظریه‌ها در میدان‌های علمی گوناگون، در حوزه، مهارت استثنائی نشان دادند. و همیشه مورد توجه اساتید و هم‌درسانش بوده است. و گواهینامه‌های در علم رجال، علم کلام و حدیث بدست آورد که حکایت از درایت وی در این زمینه دارد.
فعالیت‌های علمی و اجتماعی
آیت الله محسنی پس از دوازده سال تحصیل در نجف به زادگاهش قندهار بازگشت و حسینیه بزرگ قندهار و مدرسه علمیه آن شهر را تأسیس کرد.
او در سال ۱۳۵۷ خورشیدی به سفر حج رفت و بعد از حج، به سوریه رفت و چند ماهی در شهر دمشق مشغول تدریس علوم حوزوی شد. وی سپس به ایران رفت و در فروردین سال ۱۳۵۷ خورشیدی با جمعی از روحانیون افغانستان مقیم حوزه علمیه قم، حزب حرکت اسلامی افغانستان را تأسیس نمود. حزب حرکت اسلامی به رهبری آیت الله محسنی در بُعد نظامی بیش از صد پایگاه نظامی در نوزده ولایت افغانستان ایجاد نموده و هزاران نیروی مسلح را بر علیه متجاوزین اسلام و وطن (شوروی سابق) سازماندهی و رهبری کرد.
در زمان حاکمیت اولین دولت مجاهدین در کابل، وی منشی و سخنگوی شورای رهبری دولت اسلامی افغانستان بود. پس از وقوع جنگ‌های داخلی بین گروه‌های مجاهدین، کابل را ترک نموده و مدتی مقیم شهر اسلام آباد پاکستان شد. در سال ۱۳۷۶ خورشیدی پاکستان را ترک نمود و مقیم شهر مقدس قم در ایران شد. وی در این شهر به تدریس خارج فقه، علم کلام و علم رجال پرداخت.
ایشان بعد از سقوط حکومت طالبان، به کابل بازگشت و از مهم‌ترین اقدامات او در کابل، رسمیت مذهب تشیع، تأسیس تلویزیون تمدن و ساخت مجتمع بزرگ علمی فرهنگی «خاتم النبیین صلی الله علیه و آله» است که نظیر خود را در افغانستان ندارد.
چنانکه گفته شد، آیت الله محسنی به کشورهای متعدد سفر نمود که اکثر این سفرها علمی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بوده است. از جمله سفرهایی در کشورهای همسایه پاکستان، ایران، شبهه قاره هند و ترکیه داشته و ایشان مدت‌های مدید برای فراگیری علوم اسلامی در کشور عراق (نجف اشرف) که مهد علوم آن روز بوده است ساکن بودند و سایر کشورهای عربی همچون سوریه که مدت‌ها در آنجا تدریس نموده است، عربستان، لبنان، کویت، امارات متحده عربی و اردن سفرهایی داشته است. علاوه بر این ایشان سفرهای فراقاره‌ای نیز داشته‌اند که جهت شرکت در کنفرانس‌های علمی و سیاسی رفته‌اند از جمله انگستان، آلمان، فرانسه، سنگال، سودان، مسکو (روسیه) و اتریش.
آثار و تألیفات
آیت الله محسنی دارای بیش از ۶۰ کتاب در امور مذهبی، سیاسی، فقهی، علمی و... می‌باشد. از مهم‌ترین تألیفات وی می‌توان به عناوین زیر اشاره کرد:
- صراط الحق، در سه جلد در علم کلام؛
- حدود الشریعة فی محرمات‌ها و واجبات‌ها، در چهار جلد مربوط به علم فقه؛
- عقاید اسلامی؛
- فوائد رجالیة؛
- متافیزیک از نظر رئاليزم؛
- قرآن یا سند اسلام؛
- فوائد دین در زندگانی؛
- اقتصاد معتدل؛
- معجم الاحادیث المعتبرة، در شش جلد؛
- الفقه و مسائل طبیه، در دو جلد؛
- حکومت اسلامی؛
- مشرعة بحارالانوار، در دو جلد؛
- الضمانات الفقهیة و اسباب‌ها؛
- القواعد الاصولیة والفقهیة؛
- روح از نظر دین؛
- عقل و علم روحی جدید؛
- بحوث فی علم الرجال؛
- تقریب مذاهب از نظر تا عمل؛
- روش جدید اخلاق اسلامی؛
- مباحثی درباره حکومت اسلامی؛
- فواید دمشقیه؛
- مصوبات شورای رهبری مجاهدین (قسمتی از تاریخ سیاسی حکومت مجاهدین)؛
- دین و زندگی؛
- عقاید اسلامی از نظر علم و فلسفه؛
- دین و اقتصاد؛
- روابط انسان؛
- راه ترقی ما؛
- خداشناسی منها دین؛
- جوان و دوره جوانی؛
- عقاید برای همه؛
- قضاء و شهادت؛
- جهاد اسلامی، در دو جلد؛
- تصویب قانون اساسی؛
- زن در شریعت اسلامی؛
- توضیح المسائل جنگی؛
- توضیح المسائل طبی (پزشکی)؛
- عدالت الصحابه؛
- جنگ در تاریکی (شیعه و سنی چه فرقی دارند)؛
- مهدی موعد عجل الله تعالی فرجه شریف؛
- عقاید، فقه و اخلاق؛
- گوناگون، در دو جلد؛
- حل ۶۶ سئوال دینی؛
- تسنیم؛
- وظیفه علما دینی ما؛
- دفاع و حرکت؛
- تصویری از حکومت اسلامی؛
- خود را بسازیم؛
- نظم مفید؛
- مسایل لندن؛
- مسایل کابل؛
- تفسیر سوره شمس؛
- حجت؛
- وحدت امت؛
- الارض فی الفقه؛
- نظرة عابرة؛
- خواست شیعیان افغانی؛
- تحقق اتحاد امت اسلامی؛
- مقالات؛
- توحید نظری؛
- وظایف اعضای بدن؛
- همبستگی اسلامی؛
- مسایل پاراچنار.
وفات
مرحوم آیت‌الله محمدآصف محسنی سرانجام، شامگاه روز دوشنبه ۱۴ مرداد ۱۳۹۸ ش، در سن ۸۵ سالگی در کابل درگذشت. پیکر ایشان در مجتمع علمی فرهنگی و حوزه علمیه خاتم النبیین کابل تشییع و در مکانی که پیش از این خودش در این حوزه علمیه مشخص کرده بود، به خاک سپرده شد.
منابع
آرشیو عکس و تصویر